Podczas wojny polsko-bolszewickiej ziemia poleska stała się miejscem zaciętych bojów. 12 stycznia 1919 r. sowieckie naczelne dowództwo wydało Armii Czerwonej rozkaz wykonania uderzenia w kierunku rzek Niemna i Szczary (12 lutego – w kierunku Bugu) rozpoczynając operację „Cel Wisła”.

Polacy zatrzymali radziecką ofensywę. Na początku marca 1919 r. oddziały Grupy Podlaskiej dowodzonej przez gen. Antoniego Listowskiego zajęły Słonim i Pińsk – dwa ważne węzły komunikacyjne. Wraz z wkroczeniem w rejon piński, polskie oddziały musiały się liczyć z trudnościami, które wiązały się z szeroko wylewającymi rzekami na wiosnę i lesisto-bagiennym charakterem tego obszaru Polesia.

Próbą odpowiedzią na te wyzwania było utworzenie 19 kwietnia 1919 r. flotylli rzecznej okrętów bojowych i transportowych – Flotylli Pińskiej dowodzonej przez por. mar. Jana Giedroycia (pomysłodawcę projektu). Flotylla korzystała z odnowionych poniemieckich jednostek, stacjonowała w Pińsku i operowała na tzw. morzu pińsku – dorzeczu Prypeci. Okręty zaczęły operować w połowie 1919 r. Marynarze Flotylli walczyli ofiarnie pod Horodyszczem, zajmując następnie Łuniniec. W marcu 1920 r. Flotylla Pińska wzięła udział w zdobywaniu Mozyrza. Następnie flotylla wspomagała wojsko lądowe w trakcie ofensywy kijowskiej. W trakcie kontrofensywy bolszewickiej pod koniec maja 1920 r. załogi zatopiły część okrętów. Ocalałe jednostki walczyły jeszcze podczas odwrotu na wodach Prypeci. Z powodu strat okrętów i zajęcia dorzecza Prypeci przez Armię Czerwoną, Flotyllę rozwiązano 2 sierpnia 1920 r. (w październiku 1920 r., utworzono Oddział Detaszowany Flotylli Wiślanej na Prypeci, przemianowany 2 marca 1922 r. na Flotyllę Pińską. Flotylla Pińska funkcjonowała do 1939 r.).

Walki na Polesiu toczyły się również w powietrzu. Na początku maja 1919 r. 8. Eskadra Wywiadowcza, wyposażona w 4 samoloty, została przydzielona do grupy gen. Listowskiego.W czasie wojny polskie samoloty wielokrotnie atakowały bolszewicką żeglugę na rzekach Polesia.

Na lądzie w ciężkich walkach m.in. pod Ogrodnikami w lipcu i pod Kobryniem i Prużaną we wrześniu 1920 r. uczestniczyli żołnierze 4 Armii Polskiej pod dowództwem gen. Leonarda Skierskiego. W walce o Kobryń Polacy ponieśli znaczne straty, zginął m.in. ppłk. Arnold Schylling. Ciężkie straty w tych walkach poniosła również sowiecka 4 armia która pod koniec września wycofała się na linię Bereza Kartuska – Słuck.

Ziemia poleska wydała wielu bohaterów odrodzenia ojczyzny. Jednym z nich był książę Stanisław Radziwiłł, ordynat dawidgródecki, który jako ochotnik wstąpił do 3 pułku ułanów walczącego w składzie Frontu Litewsko-Białoruskiego, a później został dowódcą sztabu 17 pułku ułanów. W lipcu 1919 r. został adiutantem marszałka Józefa Piłsudskiego. Podczas ofensywy na Ukrainie książę Stanisław został ciężko ranny podczas walki o Malin i zmarł 28 kwietnia 1920. W roku 1926 marszałek Piłsudski złożył order Virtuti Militari na trumnie majora Stanisława Radziwiłła w podziemiach kościoła Bożego Ciała w Nieświeżu.

Milczącymi świadkami wojny są polskie cmentarze żołnierskie w Brześciu, Kobryniu, Łohiszynie, Łunińcu, Pińsku, Prużanie oraz w innych miejscach Polesia.

BRZEŚĆ. CMENTARZ ŻOŁNIERZY WOJSKA POLSKIEGO NA RZECZYCY
BRZEŚĆ. GRÓB OFICERA WOJSKA POLSKIEGO WŁADYSŁAWA STECKIEWICZA
BRZEŚĆ. KWATERA ŻOŁNIERZY WOJSKA POLSKIEGO
CZERNAWCZYCE. ZBIOROWA MOGIŁA ŻOŁNIERZY WOJSKA POLSKIEGO Z WOJNY POLSKO-BOLSZEWICKIEJ
DAWIDGRÓDEK. ZBIOROWA MOGIŁA ŻOŁNIERZY WOJSKA POLSKIEGO Z WOJNY POLSKO-BOLSZEWICKIEJ
KOBRYŃ. KWATERA ŻOŁNIERZY WOJSKA POLSKIEGO Z WOJNY POLSKO-BOLSZEWICKIEJ PRZY KOŚCIELE PW. W.N.M.P.
KOBRYŃ. KWATERA ŻOŁNIERZY WOJSKA POLSKIEGO Z WOJNY POLSKO-BOLSZEWICKIEJ PRZY CERKWI PRAWOSŁAWNEJ PW. ŚW. APOSTOŁÓW PIOTRA I PAWŁA
ŁOHISZYN. GROBY ŻOŁNIERZY WOJSKA POLSKIEGO Z WOJNY POLSKO-BOLSZEWICKIEJ
ŁUNINIEC. SYMBOLICZNA KWATERA ŻOŁNIERZY WOJSKA POLSKIEGO Z WOJNY POLSKO-BOLSZEWICKIEJ
PORZECZE. ZBIOROWA MOGIŁA ŻOŁNIERZY WOJSKA POLSKIEGO Z WOJNY POLSKO-BOLSZEWICKIEJ
PRUŻANA. KWATERA ŻOŁNIERZY WOJSKA POLSKIEGO Z WOJNY POLSKO-BOLSZEWICKIEJ
WYSOKIE. GRÓB ŻOŁNIERZA 23 P.P. WOJSKA POLSKIEGO STANISŁAWA WOŹNIAKA Z WOJNY POLSKO-BOLSZEWICKIEJ

echapolesia.pl

Udostępnij na: