Szanowna Redakcjo,

W artykule w „Echach Polesia” (4-2021, str.25) wspominając miejsca gdzie znajdowały się obrazy Matki Bożej wymienione są m.in. Żyrowice.

W 2011 roku otrzymałam od mojej kuzynki, obecnie już nie żyjącej, kserokopię historii obrazu Matki Bożej Żyrowickiej (odpis w załączeniu). Trudno mnie się ustosunkować czy wspomniany opis, związany jest z Żyrowicami o których mowa w „Echu”.

Dla mnie piękna i cudowna jest historia odnalezienia szukanego obrazu, i to w maleńkim kościółku. Może znana jest Państwu ta historia i dalsze losy obrazu?

Wielkie uznanie za piękną działalność prowadzoną przez Waszą Redakcję, a w poprzednim okresie przez Fundację Pomocy Polskim Szkołom na Wschodzie im. T. Goniewicza.

Z poważaniem,

Barbara Kanigowska

Poznań

Uzupełnienie historii obrazu Matki Boskiej Żyrowickiej, zamieszczonej w I tomie „Księgi Pamiątkowej Żyrowiaków” (art.”Duchy przeszłości”)

Historię Żyrowic od roku 1470 do upadku Powstania Listopadowego i zniesienia przez cara w 1839 roku Unii Kościelnej opisał szczegółowo dr Walerian Charkiewicz – znany historyk Ziemi Słonimskiej – w książce „Żyrowice łask krynice”, wydanej w Słonimie w 1930 roku. Na podstawie tej książki inż. Stanisław Morawski napisał swój artykuł „Duchy przeszłości”. Po zniesieniu Unii usunięto z klasztoru O.O.Bazylianów. W tym czasie zaginął również słynący łaskami i ukoronowany koronami papieskimi  (1730r.) obraz Matki Boskiej Żyrowickiej. Poszukiwania historyków nie dały wyniku.

Sprawą odszukania tego obrazu mocno interesował się inż.Stanisław Morawski. W okresie międzywojennym nauczyciel i kierownik Wydziału Leśnego Średniej Szkoły Rolniczo-Leśnej w Żyrowicach, urodzony w 1901 roku w majątku Czerniewo koło Mińska. On to w 1978 roku dowiedziawszy się, że syn mój ks.Antoni Tronina wyjeżdża na studia teologiczne do Rzymu, przysłał mi dokładny opis tego obrazu z prośbą, by syn poszukał go tam, szczególnie w kościołach O.O.Bazylianów. Dwuletnie poszukiwania nie dały rezultatu i trzeba było je przerwać. W 1985 roku zmarł inż.Morawski, główny inspirator poszukiwań Został on pochowany na cmentarzu w Czerniejewie k/Gniezna.

Po 22 latach (w 2000 roku) syn mój (pracownik naukowy KUL) brał udział w sympozjum naukowym w Gnieźnie. Przy okazji odwiedził znajomego księdza, proboszcza małej, wiejskiej parafii Pawłowo k/Gniezna. Wstąpił też do drewnianego kościoła w tej wsi. Ku swojemu zdziwieniu zauważył w głównym ołtarzu obraz Matki Boskiej, zgodny z opisem  przysłanym przed 22 laty przez inż.Morawskiego. W rozmowie z ks.proboszczem (na podstawie kroniki parafialnej, pracy magisterskiej p.Romany Suchorskiej „Dzieje parafii i kościoła pw. św.Marcina w Pawłowie w latach 1824-1945” oraz dokumentów z archiwum prymasowskiego w Gnieźnie) ustalili, że jest to obraz M.B.Żyrowickiej, podarowany w 1878 roku przez księdza Ginberta, wówczas biskupa w Tours (później arcybiskupa Paryża i kardynała) księdzu Feliksowi Wartenbergowi, proboszczowi w Pawłowie, który obraz ten ofiarował kościołowi w Pawłowie. Obraz ten ks.Wartenberg odebrał podczas pobytu w Rzymie z kościoła o.o.Bazylianów (sub titulo s.s. Sergio et Bacchi).

W 1934 roku ówczesny proboszcz Pawłowa ks.F.Dziarski (który był też malarzem) chciał podczas remontu wymienić stary obraz na inny, namalowany przez siebie. Po wyjęciu starego obrazu z ołtarza, pod ramą odnaleziono napis cyrylicą, a z tyłu kopertę z aktem darowizny obrazu. Wobec tego ks.Dziarski zrezygnował z przeniesienia obrazu. Odtąd było wiadomym, że jest to obraz M.B.Żyrowickiej („Mater Dei Żyrowicensis”). Nie znano jednak historii obrazu oraz pełnej nazwy miejscowości, od której pochodzi przymiotnik „żyrowicensis”. Nie wiedziano również, gdzie taka miejscowość leży. Dopiero wspomniane spotkanie w roku 2000 wyjaśniło sprawę.

Do wiadomości członkom „Żyrowieckiej Rodziny”, którzy chcą zobaczyć obraz podaję, że Pawłowo leży w odległości 8 km na południowy zachód od Gniezna, a 5 km dalej na południe leży Czerniejewo, gdzie na cmentarzu znajduje się grób inż.St>Morawskiego. Przy okazji można zwiedzić Gniezno z jego katedrą.

Krystyna Radlińska

dn.15 listopada 2002r.

Od redakcji: 

poniżej za stroną archidiecezji gnieźnieńskiej (https://archidiecezja.pl/kuria_parafie/rejon-gnieznienski/dekanat-gnieznienski-i/pawlowo-par-pw-sw-marcina/) umieszczamy rys historyczny parafii oraz zdjęcia kościoła pw. św.Marcina i ołtarzu głównego z obrazem Matki Bożej Żyrowickiej.

Zainteresowanym Czytelnikom polecamy również artykuł Wiktora Szukiełowicza „Matka Boża Żyrowicka”, opublikowany w 3 numerze „Ech Polesia” w 2009 roku.

 Rys historyczny

Pierwsza świątynia najprawdopodobniej stanęła w tym miejscu już w XIV wieku. W źródłach wzmiankowana była w roku 1406. Obecny kościół, wzniesiony został w 1762 roku z fundacji kapituły gnieźnieńskiej i Krzysztofa Hilarego Szembeka, kantora gnieźnieńskiego. W latach 1928-1932 dobudowano wieżę i przekształcono południową kruchtę na kaplicę. Świątynia wystawiona jest z drewna, konstrukcji zrębowej, orientowana. Posiada dwuspadowy dach kryty gontem, na kalenicy usytuowana wieżyczka i sygnaturka. Kościół był gruntownie restaurowany w XIX wieku i w latach 2002-2004. Wyposażenie wnętrza głównie z XVIII i XIX wieku. Ołtarz główny z kopią obrazu Matki Bożej del pascalo z kościoła oo. bazylianów w Rzymie (pogrubienie czcionki – red.), dwa ołtarze boczne z fragmentami rzeźbiarskimi z XVIII wieku, przerobione w 1856 roku. W prezbiterium późnogotycka płaskorzeźba Rodziny Najświętszej Maryi Panny z 1. poł. XVI wieku, obrazy autorstwa ks. Feliksa Dziarskiego sprzed 1939 roku, rzeźby biskupów oraz krucyfiks pochodzą z XVIII wieku.

____________________________

Udostępnij na: