W tym roku mija 615 lat od powstania rezerwatu przyrody Puszczy Białowieskiej.
… Tutaj, dawno zapomniany, jest nasz rodzinny dom.
I czasami słysząc głos wołających przodków,
Jako szary ptak leśny z odległych wieków
Przylatuję do ciebie, Puszczo Białowieska.
Piosenka, która zawiera takie słowa, stała się bardzo popularna, zwłaszcza w wykonaniu zespołu „Piesniary”. I rzeczywiście, prawie nie ma mieszkańca Białorusi, który nie odwiedził rezerwatu leśnego i nie podziwiał niesamowitych krajobrazów i bogactw naturalnych tych pięknych miejsc. Puszcza stała się prawdziwą Mekką i dla gości Białorusi.
A historia Puszczy ma swoje korzenie w odległych czasach.
Naukowcy uważają, że puszcza jest największą pozostałością reliktowego pierwotnego lasu równinnego, który w czasach prehistorycznych wyrósł na terytorium Europy. Stopniowo został wycięty, ale w stosunkowo nienaruszonym stanie jako duży masyw przetrwał tylko w regionie Białowieży na terenie dzisiejszej Białorusi i Polski. Puszcza Białowieska zaliczana jest do eko-regionu o nazwie „Sarmacki las mieszany”. Stare dziewicze lasy tych miejsc są wspomniane w kronikach ipatiewskich w 983 roku. Kiedyś na tych ziemiach zamieszkiwali Jaćwingowie, którzy zajmowali się rybołówstwem i polowaniem. W XII wieku, zanim lasy te zaczęto nazywać Puszczą Białowieską, przez długi czas mieszkał tu Włodzimierz Monomach, polując na tury, żubry i jelenie. W 1276 roku książę Włodzimierz Wołyński założył tu miasto – twierdzę Kamieniec. Pod koniec XIII wieku Puszcza Białowieska przechodzi we władanie wielkich książąt litewskich, a od czasów panowania Jagiełło – pod kontrolę Królestwa Polskiego.
Od 1409 roku puszcza stała się obszarem chronionym: książę Jagiełło ogłosił ją rezerwatem, pozostawiając prawo do polowania dla siebie i swojego brata Witolda. Jednocześnie polowania wielkoksiążęce i królewskie wyrządziły znaczne szkody w populacji dużych zwierząt.
W historii istnienia Puszcza Białowieska przechodziła do Polaków, Litwinów, wchodziła w skład Imperium Rosyjskiego, została zajęta przez Niemców…
Reliktowy las był wielokrotnie wycinany, zwierzęta były zabijane, odbywały się tu bitwy i dochodziło do pożarów…
Działania na rzecz ochrony środowiska nasiliły się w Puszczy Białowieskiej po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. W 1921 roku na terenie o powierzchni 4594 hektarów utworzono leśnictwo „Rezerwat” i całkowitą ochroną objęto 1061 ha lasu. Od 1929 roku cały obszar leśnictwa stał się rezerwatem. W 1932 roku na miejscu tego leśnictwa utworzono „Park Narodowy w Białowieży” (4693 ha) o ścisłym reżimie rezerwatu.
W 1939 roku część Puszczy Białowieskiej weszła do składu BSSR, a na jej terytorium zorganizowano Białoruski Rezerwat Państwowy „Puszcza Białowieska”.
W lipcu 1940 roku podjęto decyzję o wprowadzeniu rezerwatu na całym terytorium puszczy, ale jej realizacja została przerwana napaścią Niemiec na ZSRR. Po wyzwoleniu od wojsk niemieckich działalność rezerwatu została wznowiona w październiku 1944 roku.
W 1991 roku utworzono Państwowy Park Narodowy „Puszcza Białowieska”.
W 1992 roku UNESCO wpisało Puszczę Białowieską na Listę Światowego Dziedzictwa.
Opr. red.
Powiązane artykuły:
