„Zaduszki” – to święto późnej jesieni, kiedy sama obumierająca przyroda, szykując się do zimowego snu, przypomina nam o Wieczności. Wspominamy  naszych bliskich, odwiedzamy ich groby, zapalamy znicze i modlimy się za ich dusze. Nieraz w duchu zastanawiamy się: „Gdzie oni są? Gdzie przebywają ich dusze?”, zdecydowanie tłumiąc w sobie pytanie: „A co będzie z nami…?” I gdy nas nie stać na odpowiedź, zapytajmy o to własne sumienie. Rozejrzymy się naokoło. Zobaczymy  nie tylko pięknie ozdobione i wysprzątane groby naszych najbliższych, zobaczymy także te groby opuszczone i zaniedbane, zobaczymy opuszczone i zaniedbane nawet całe cmentarze – czyżby te obrazki świadczyły również o stanie naszego sumienia, o degradacji naszej pamięci i kultury? Z taką diagnozą zapewne nie chcemy się zgodzić. Pochylmy się więc choć by nad okolicznym grobem w sąsiedztwie, odwiedzić który od dawna już nie ma komu, zróbmy to przede wszystkim dla siebie – zapewne nie ominie nas satysfakcja płynąca ze szlachetnego uczynku – i to chyba dlatego, że z tamtej strony widać nas jak na dłoni…

 

 

Eugeniusz Lickiewicz