W odrodzonej II Rzeczypospolitej duży wkład w odbudowę państwa, w podniesienie moralnej sfery życia społecznego, wnieśli liczne organizacje młodzieżowe. Jako jedna z najliczniejszych organizacji o charakterze paramilitarnym wyróżniał się wśród nich Związek Strzelecki, ideowy spadkobierca i naśladowca ruchów niepodległościowych z okresu zaborów, który pomimo przygotowania młodzieży do obrony Ojczyzny, sporą uwagę poświęcał także jej wychowaniu fizycznemu i obywatelskiemu.
„…Państwo Polskie wtedy będzie silnem, gdy oprze się na masie społecznej, karnej o sercu jednakowo bijącem i mózgu jednakowo myślącym. Wobec warunków w jakich żyjemy nie ma dwóch zdań, tylko jedno: Polska musi być wewnętrznie skonsolidowana, tarcia polityczne jaknajdalej sharmonizowane. Tego dokona Związek Strzelecki, gdy wychowywać będzie swoich członków na stuprocentowych obywateli, a stanie się to wtedy, gdy ogarnie w swoje ramiona szerokie rzesze młodieży od jej najmłodszych lat”, – tak o zadaniu Związku Strzeleckiego mówił Witold Huczyński w toku prowadzonej na łamach „Strzelca” dyskusji („Strzelec”, 10 kwietnia 1932 r., nr. 15).
Szczególną uwagę kierownictwo Związku Strzeleckiego poświęcało aktywacji jego działalności w województwach wschodnich II RP, w których terenowe struktury związku zrzeszone były w dwóch okręgach: nr.3 „Grodno” i nr.9 „Polesie”. Członkami „Strzelca” mogła być młodzież obojga płci, jednak w praktyce większość stanowili chłopcy w wieku przedpoborowym od 18 do 21 lat.
W Baranowiczach oddział Związku Strzeleckiego powstał na początku 1922 roku i już od 15 lutego przystąpił do zajęć z przysposobienia wojskowego, które prowadził komendant szkoły podoficerów stacjonującego w Baranowiczach 78 pp (Pułk Strzelców Słuckich). W kolejne lata w powiecie Baranowickim zaczęły się tworzyć terenowe oddziały Związku Strzeleckiego: w październiku 1927 r. zarejestrowano oddział „Strzelca” w Mołczadzi, a do marca 1928 r. powstały oddziały w Stołowiczach, Ostrowie, Kroszynie, Połonce i Horodyszczu. Dużą rolę w organizowaniu terenowych oddziałów odegrało kierownictwo miejskiego „Strzelca”, np. w listopadzie 1928 r. do Swojatycz w gminie Darewo przybył jego prezes Sabiło razem z przedstawicielką żeńskiego oddziału Czeladkową, gdzie przy pomocy dyrektora miejscowej szkoły Szajnera oraz ks. Kułukasa powstały męski i żeński oddziały Związku Strzeleckiego liczące 42 chłopców i 20 dziewcząt.
Działalność Związku Strzeleckiego była wspierana przez władzę powiatowe i miejskie, najbardziej jednak – przez stacjonujące w Baranowiczach liczne jednostki wojskowe, szczególnie 77 pp, który troszczył się o przysposobienie wojskowe nie tylko młodzieży baranowickiej, lecz także młodzieży sąsiadujących z Baranowiczami powiatów Nowogródzkiego i Nieświeskiego. Przy tym opieka wojskowych nad Związkiem Strzelieckim wychodziła daleko poza ramy zajęć z przysposobienia wojskowego. Na bazie 78 pp systematycznie organizowano różnego rodzaju kursy i szkolenia dla aktywnych członków „Strzelca”, zapewniając przy tym ich wyżywienie i zakwaterowanie. W wychowanie patriotyczne młodzieży strzeleckiej aktywnie włączyły się żony oficerów pułku, organizując różnego rodzaju przedsięwzięcia kulturalno-oświatowe i wychowawcze. Szczególnym zaangażowaniem odznaczyła się żona dowódcy 78 pp Sokół-Szachinowa, która przez pewien okres stała na czele żeńskiego oddziału „Strzelca” w Baranowiczach. Zawdzięczając jej staraniom oddział miejski w 1928 r. otrzymał w mieście lokal na własną świetlice, a już w marcu 1933 odbyło sie uroczyste otwarcie nowej świetlicy „Strzelca” w centrum miasta przy ul. Szosowej (obecnie ul. Brzeska).
W wychowaniu fizycznym oraz integracji młodzieży strzeleckiej dużą rolę odgrywał sport. We wrześniu 1924 r. reprezentacja oddziału „Strzelca” w Baranowiczach wzięła udział w sportowych zawodach młodzieży strzeleckiej w Brześciu n/Bugiem. Mimo że wówczas składała się zaledwie z 3 osób, baranowicki „strzelec” T. Mosakowski okazał się najlepszy w biegu na 400 m, pokonując ten dystans za 60,3 sek. Największym wydażeniem w którym brali udział baranowiccy „strzelcy”, były zawody o charakterze sportowo-wojskowym „Szlak Świteziański” podczas marszu na trasie Baranowicze-Nowogródek (I etap: Baranowicze-Walówka, 42 km, II – Walówka-Nowogródek, 16 km). Uczestnikami pierwszego „Szlaku”, który odbył się w dniach 5-6 sierpnia 1927 r. było 13 zespołów: drużyny strzeleckie z Nowogródka, Słonimia, Stołowiczów, Nowojelni, Baranowicz, Lidy, Mira, Zdzięcioła, wojskowe – 78 i 79 pp, 20 pułku artylerii z Baranowicz, Korpusu Ochrony Pogranicza ze Stołpców oraz straży pożarnej z Baranowicz. Zwycięscą I „Szlaku” stała się drużyna 78 pp, natomiast drużyna oddziału „Strzelca” ze Stołowicz zajęłą IV miejsce. II „Szlak Świcieziański” odbył się 21-22 lipca 1928 r.: 11 drużyn strzeleckich, 7 – wojskowych, 4 – straży pożarnej i 1 – policji. Natomiast III, i niestety ostatni „Szlak” w składzie 19 drużyn odbył się we wrześniu 1930 r. W kolejne lata zaniechano przeprowadzenia tych zawodów z powodów finansowych. Mimo trudności jednak z dofinansowaniem przedsięwzięć sportowych, władzę oddziału „Strzelca” w Baranowiczach nie zaniechały ich całkowicie, a najbardziej lubianą okazała się piłka nożna, gdzie podczas meczów na stadionie miejskim gromadziły się setki kibiców.
W życiu społecznym Baranowicz stało się także dobrą tradycją uczestnictwo członków Związku Strzeleckiego w defiladach i nabożeństwach, obok innych organizacji, podczas ważnieszych święt religijnych i państwowych.
Historia Związku Strzeleckiego w Baranowiczach dobiegła końca we wrześniu 1939 roku.
Opr. red.
Powiązane artykuły:
