Aleksandr Iljin (1956-2020) – białoruski historyk-krajoznwca, matematyk, doktor nauk fizyko-matematycznych, główny redaktor naukowego pisma „Historyczna brama: historia i kultura Polesia”( wydał 30 numerów), stały autor „Encyklopedii współczesnej Ukrainy”. Był współpracownikiem „Podlaskiego kwartalnika kulturalnego”, autorem unikatowych materiałów dla naszego kwartalnika „Echa Polesia” .
Aleksander Ilin z zawodu – matematyk, krajoznawca i historyk z powołania… Subtelny romantyk… Potrafił odczytywać symbole matematyki przez mowę estetyki, a liczby połączyć z „muzyką Niebios”- stąd w nim nadzwyczaj delikatne odczucie harmonii istnienia. Tak pośpiesznie, tak szybko pracował i żył jakby w rytmie pięknego magicznego walca, który zaczarował i podniósł go do najprawdziwszego duchowego szczytu, z którego mógł pilnie wpatrywać się w postacie przeszłości. Postacie, które w wyniku różnych zawirowań historycznych i losowych zostały zapomniane, i on odkrywał je na nowo i ożywiał w swoich krajoznawczych i historycznych tekstach.
Małomówny, pełny wewnętrznych refleksji, dużo pracował w archiwach Białorusi, Ukrainy, Polski, Litwy, Rosji, odnajdując i badając ważne i ciekawe dla niego dokumenty historyczne, tak jak degustują dobre wino.
Przyznawał, że najbardziej kocha Ukrainę. Była dla niego kolebką twórczego natchnienia, gasiła jego pragnienie w tworzeniu najśmielszych naukowych hipotez, zapalała jego entuzjazm w rozwiązywaniu zagadek historii. Tajemnicze i nieznane dotąd fakty odszukiwał w losach i biografiach znanych ludzi Ukrainy (m.in. ukraińskiego hetmana Pawła Pałubotka, wielkiego mecenatu ukraińskiej kultury, hetmana Michajły Mikłaszewskiego, działacza kultury epoki Oświecenia Iwana Tumańskiego).
Żył nie dla siebie, a dla odrodzenia poleskiej kultury. Wiele wydarzeń Ziemi Pińskiej opisał, obserwując biografie i postawy pińskich duchownych, miejscowej szlachty, wojewodów poleskich, studentów, poetów okresu międzywojennego, kiedy były szczególnie zauważalne wpływy polskie, rosyjskie i ukraińskie na życie Polesia.
Prosty w rozmowach ze współpracownikami, szczery jak dziecko, wspierał kolegów, Pińczuków, którzy odtwarzali swoje rodowody, chętnie dzielił się swoimi archiwalnymi wynalazkami. Czasem wyobrażał siebie takim poleskim mecenasem: naprawdę był miłośnikiem książek i starodruków, przywożąc z licznych podróży unikatowe książki wybitnych autorów i przekazywał je do bibliotek i do archiwum, do instytucji państwowych.
Szukał na Polesiu Morza Sarmackiego, ufając bardziej średniowiecznym mapom XVI- XVII w. niż legendom i mitom.
O Aleksandrze Ilinie jak i o przedstawicielu słynnego rodu Skirmuntów – Aleksandrze Skirmuncie – można z pewnością powiedzieć ”W nim zagadkowo łączą się ukraiński i białorusko-poleski patriotyzm”. Dlaczego? Na to pytanie będą jeszcze musieli odpowiedzieć badacze jego twórczości.
Alena Ignaciuk, Pińsk
PS Aleksander Iljin w 2021 r. przegrał walkę z covidem. Był pełen sił i planów, ciężko uwierzyć, że Człowieka-Instytucji, jakim był Aleksander, już nie ma wśród nas. W każdym tegorocznym numerze ”Ech Polesia” będziemy publikować artykuły wybitnego poleskiego historyka i krajoznawcy, udostępnione przez Alenę Ignaciuk, białoruską poetkę, małżonkę i współpracowniczkę Aleksandra Iljina.
Powiązane artykuły:
