30 listopada 2016 roku w Brześciu odbył się wernisaż wystawy „Białorusini w Wojsku Polskim 1939-1945 r. Z prywatnego archiwum Ihara Mielnikau”.
Wystawa opowiada o uczestnictwie etnicznych Białorusinów w walce z Niemcami we wrześniu 1939 roku. Oprócz kilkunastu plansz informacyjnych, zawiera również stare fotografie, dokumenty, a także inne artefakty związane z udziałem Białorusinów w różnych formacjach wojska polskiego.
„Otwarcie wystawy jest wydarzeniem historycznym dla nas wszystkich. Owszem, słyszeliiśmy o wydarzeniach 1939 roku, o obronie Twierdzy Brzeskiej. Ale nie było nikogo, kto by opisał bohaterskie czyny oraz losy Białorusinów, biorących udział w kampanii wrześniowej. I nie tylko. Założę się, że mało kto wie o udziale naszych ziomków w wyzwoleniu Holandii w 1944 roku w składzie 1. Brygady Powietrznodesantowej pod dowództwem gen. Stanisława Sosabowskiego. Ta wystawa – to tylko początek, pierwszy krok ku otwarciu mało znanej, lecz jakże ważnej karty naszej wspólnej historii” – powiedział dr Ihar Mielnikau podczas uroczystego otwarcia wernisażu.
Fotografia, rozpoczynająca wystawę to zdjęcie żołnierzy prawosławnego wyznania podczas przysięgi. Zdjęcie to wykonano w 1937 roku w Brześciu nad Bugiem.
Kolejne plansze przedstawiaja m.in. skany osobistych dokumentów oraz zdjęć polskich żołnierzy, którzy w okresie międzywojennym odbywali służbę w baranowickim garnizonie. Na szczególną uwagę zasługują zdjęcia wykonane w czasie działań wojennych w okolicy miasta Mława, którego w pierwszych dniach II Wojny Światowej broniła 20. Dywizja Piechoty z Baranowicz.
Obrona Twierdzy Brzeskiej przez żołnierzy Wojska Polskiego stanowi jedną z najważniejszych kart Kampanii Wrześniowej 1939 r. Oryginalne zdjęcia polskich żołnierzy, na tle budowli Twierdzy tworzą niepowtarzalny klimat tamtych dni.
„Garnizon Wojska Polskiego w Grodnie w latach 1921-1939”, „Korpus Ochrony Pogranicza”, „Mobilizacja 1939 r.”, „Armia Andersa”, „Flotylla Rzeczna Polskiej Marynarki Wojennej w Pińsku” – to zaledwie mała część tego, co można zobaczyć, odwiedzając wystawę Ihara Mielnikau.
Opowiada również o konkretnych ludziach, naszych ziomkach, prawdziwych bohaterach. Jedna z plansz przedstawia sylwetkę mieszkańca Kobrynia, Białorusina, podporucznika rezerwy WP Wiktora Omelianiuka, którego losy nieodłącznie związane są z honorową walką o obronę Cytadeli. Włodzimierz Zawadzki – były więzień NKWD, żołnierz Wojska Polskiego, uczestnik walk w Normandii. Rehabilitowany przez białoruskie władze w 1989 roku, urodzony w Pińsku polski bohater – to jeden ze znakomitych przykładów losów wojennych żołnierzy Armii Andersa.
Ostatnia plansza poświęcona została męstwu i determinacji członków Samodzielniej Grupy Operacyjnej „Polesie”, którzy w 1939 roku stawiali opór siłom Wermachtu. Walczący w jej szrankach żołnierze, także ci, pochodzący z Brześcia, Kobrynia czy Pińska, patrzący dumnie z fotografii w centrum planszy, swoją determinacją doskonale uosabiają ideę „walki do końca”.
Wystawa, została zorganizowana przy udziale Ambasady RP w Mińsku, Konsulatu Generalnego RP w Brześciu oraz Zespółu Memorialnego „Twierdza Brześć-Bohater”.
Dr Ihar Mielnikau jest badaczem historii okresu międzywojnia. Jest autorem książek poświęconym temu okresowi „Zachodniobiałoruska Atlantyda 1921-1941” oraz „Granica pod Zasławiem 1921-1941”.
Anna Godunowa
Powiązane artykuły:
