Podczas poszukiwania informacji o życiu garnizonu Twierdzy Brzeskiej w okresie dwudziestolecia międzywojennego rzadko kiedy udaje się odnaleźć fotografię ludzi, których nazwiska figurują w rozkazach dowództwa lub innych dokumentach archiwalnych. A szczególnie kiedy dotyczy to osób, które miały na życie tego garnizonu wpływ decydujący, ciekawość ta jest naturalna i uzasadniona. W przypadku Mieczysława Dobrzańskiego, naczelnika sztabu Okręgu Korpusu Nr IX w Brześciu – fortuna do mnie się uśmiechnęła.
Do słowa, każdy zainteresowany może sprawdzić informację o nim w Internecie: „Mieczysław Karol Dobrzański, ps. „Leliwa” (ur. 31 grudnia 1897 w Tarnowie, zm. 11 października 1943 w Auschwitz-Birkenau) – podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego…” (pl.wikipedia.org). – Z wojskiem było związane całe życie Mieczysława Dobrzańskiego, a na stanowisko szefa sztabu Dowództwa Okręgu Korpusu Nr IX do Brześcia został przeniesiony w marcu 1934 roku, po tym, jak prezydent RP nadał mu z dniem 1 stycznia 1934 roku stopień podpułkownika w korpusie oficerów piechoty.
Jak udało się ustalić, podczas służby w Brześciu Mieczysław Dobrzański dwa razy zwracał się do Starostwa z prośbą o wydanie mu paszportu zagranicznego w celu wyjazdu z rodziną na wypoczynek i kurację do Szwajcarii i Francji. Jednak po każdym wyjeździe paszport trzeba było do Starostwa zwrócić – i to właśnie w paszporcie zagranicznym Mieczysława Dobrzańskiego zachowało się jego zdjęcie w wojskowym mundurze!
W Twierdzy Brzeskiej podpułkownik M. Dobrzański służył do 1938 roku, a następnie został mianowany dowódcą 6 pułku strzelców podhalańskich. Wśród rozkazów dowództwa Twierdzy udało się odnaleźć jeszcze jedną wspaniałą pamiątkę po nim – Pochwałę dowódzcy za wzorową służbę z okazji nominacji na inne stanowisko, w której m.in są takie słowa:
„ … W czasie swojej przeszło trzyletniej służby na stanowisku Szefa Sztabu D.O.K.IX. ppłk dypl. Dobrzański Mieczysław dał się poznać jako wyróżniający się pod każdym względem oficer, dla którego dobro służby było wyłącznym i szczytnym celem.
Dzięki wysokim zaletom umysłu, zdolnościom organizacyjnym oraz ideowemu pojmowaniu służby, ppłk dypl. Dobrzański Mieczysław położył duże zasługi nad podniesieniem prac, wchodzącym w Jego zakres.
Wysokie zalety charakteru, wielka ideowość i lojalność, jako też duży takt zjednały Mu nie tylko moje pełne zaufanie, a i wyjątkowe uznanie kolegów i podwładnych oraz serca ogółu…”.
Z początkiem II Wojny Światowej we wrześniu 1939 roku podpułkownika Mieczysława Dobrzańskiego czekał ciężki i tragiczny los. Zginął z rąk hitlerowców 11 października 1943 w obozie Auschwitz-Birkenau. Swojej żołnierskiej przysiędze jednak pozostał wierny do końca. Teraz już mamy możliwość zobaczyć bohaterską postać tego odważnego oficera i wiernego syna swojej Ojczyzny.
Iwan Czajczyc, Brześć
Tłum. red.