Dzień dobry,
Mieszkam w Polsce i odtwarzam historię rodzinną, także związaną z Polesiem – Pińskiem. Kontaktowałem się już przez facebooka i polecono mi ten adres mailowy.
Szukałem kontaktu do autora artykułu Tajne szkoły na Polesiu – Aleksander Iljin numer 1 2022 Echa Polesia lub osobami związanymi z tym artykułem – w imieniu rodziny związanej z Gabrielą Przyłucką z Pińska.
Niestety odczytuję, że autor artykułu zmarł, a pewną wiedzę ma pewnie jego żona.
Moje związki z jedną z osób wymienionych w artykule – Gabrielą Przyłucką.
Brat mojej babci to kapitan Franciszek Filzek z dowództwa 84 pułku Strzelców Poleskich Pińsk, później po oflagu w 2 Korpusie. W 1938 roku jego żoną zostaje Józefa Nowak urodzona w majątku Sułowy pod Pińskiem.
Sułowy to bardzo stara osada. Według jednego ze starodruków w 1542 roku Królowa Bona nadała te ziemie Dworzaninowi Skarbowemu Iwanowi Godebskiemu. Przez wieki ziemie te były we władaniu męskich potomków Godebskich. Po wygaśnięciu linii męskiej osada była we władaniu linii żeńskiej – Budzickich. Ostatnim właścicielem majątku był Kacper Budzicki ( 1930 r.).
„W dwudziestoleciu międzywojennym wieś i folwark leżące w Polsce, w województwie poleskim, w powiecie pińskim, w gminie Brodnica. W 1921 wieś liczyła 208 mieszkańców, zamieszkałych w 35 budynkach. Wszyscy oni byli Białorusinami wyznania prawosławnego. Folwark natomiast liczył 7 mieszkańców, zamieszkałych w 1 budynku, w tym 5 Polaków i 2 Białorusinów. 5 mieszkańców było wyznania rzymskokatolickiego i 2 prawosławnego.”
Brat Józefy to starszy sierżant Stanisław Nowak – członek elitarnego oddziału dywersji – Kedywu AK kolegium A – Warszawa, także powstaniec Warszawski, a potem 22 Kompanii Zaopatrywania Artylerii 2 Korpusu.
Józefa po śmierci matki wychowywana jest przez Gabrielę Przyłucką z Pińska. Jeden z listów nazywa ją też – ciocią. Przyjaciele Józefy to między innymi rodzina Melechów i Rabcewiczów z Pińska. Józefa zesłana z Pińska do Kirgistanu i Kazachstanu wstępuje do Armii Andersa. Przechodzi cały szlak bojowy 2 Korpusu jako kierowca w Kompanii Transportowej – kapitan Józefa Filzek – komendantka 2 plutonu 316 Kompanii Transportowej. Po wojnie zostają z mężem w Walii. Ojcem chrzestnym urodzonej w Szkocji ich córki jest przyjaciel rodziny – pułkownik dyplomowany Stanisław Sztarejko – dowódca 84 Pułku Pińsk, a później 4 Wołyńskiej Brygady Piechoty 2 Korpusu. Te losy ma dokładnie opisane – są fascynujące, m.in. ze zdjęciami z Andersem, Szyszko – Bohuszem i innymi ( 243 strony ze zdjęciami).
Echa Polesia to dla mnie niesamowite źródło informacji. Dziękuję za tak ciekawe, kompetentne informacje.
Ucieszyłem się że znalazłem informację o Przyłuckiej. Dotychczas moja wiedza o Gabrieli Przyłuckiej ograniczała się tylko do tego:
Józefę po śmierci matki (z domu Marianna Wasiukiewicz) , tuż po urodzeniu, wychowuje ciocia Gabriela Przyłucka. To zasłużona dla Polesia działaczka oświatowa.
W czasie okupacji niemieckiej Gabriela Przyłucka także zajmuje się prowadzeniem tajnego polskiego nauczania.
Przyłucka Gabriela – emerytowana nauczycielka, zostaje aresztowana i rozstrzelana w Pińsku w 1943 r. Prawdopodobnie powodem aresztowania było prowadzone przez Przyłucką tajne nauczanie.
W liście Józefy do Franciszka z 1944 r. Józefa wspomina ciocię:
„Widzę ciocię z laseczką, żegnającą mój transport, którym wyjeżdżałam do Rosji, potem przepiękne listy pełne zapału, wiary w lepsze jutro i tą ciągłą troskę o mnie, czy dam sobie radę w życiu.”
Poszukuję wszelkich informacji o Gabrieli Przyłuckiej, rodzinie Nowaków i ich związkiem z Przyłuckimi oraz o Franciszku i Józefie Filzkach. Może są jakieś zdjęcia?
Wiem że to nie jest takie proste, ale wszelkie wskazówki umożliwią dalsze poszukiwania, do czego znacznie przyczynił się artykuł w Echach Polesia.
Serdecznie pozdrawiam
Jacek Górski
P.S.
W załączniku przesyłam ciekawe zdjęcie z podpisami – Gimnazjum żeńskie Pińsk 1936 – 37 r.
Powiązane artykuły:
