11 października 2014 r. w Mińsku odbyło się IV Forum Oświaty Polskiej, zorganizowane przez Wydział Konsularny Ambasady Polski. W spotkaniu wzięli udział nauczyciele języka polskiego, przedstawiciele organizacji polskich na Białorusi, delegacje MSZ, Senatu RP, fundacji pracujących na rzecz rozwoju polskiej edukacji na świecie. Obecna była także Iryna Karżowa z białoruskiego Ministerstwa Edukacji. Prelegenci odnotowali zmniejszenie liczby osób uczących się języka polskiego: z 22 tysięcy w roku 2003 do 13,5 tysięcy w roku 2014. Najwięcej dzieci uczy się polskiego na zajęciach pozalekcyjnych (48 proc.) oraz w szkołach społecznych (43 proc.). 750 dzieci to uczniowie dwóch szkół z polskim językiem nauczania w Grodnie i Wołkowysku.
Wiceprezes Polskiej Macierzy Szkolnej z Grodna Teresa Kryszyń zwróciła uwagę na poważne zagrożenia dla polskich szkół pochodzące z projektu nowelizacji ustawy oświatowej, która przewiduje nauczanie przedmiotów: geografia, historia, wiedza o społeczeństwie, człowiek i świat w językach państwowych. Te zmiany mogą spowodować, iż spadnie liczba uczniów w dwóch istniejących na Białorusi szkołach z polskim językiem nauczania. «Absolutnie nie możemy się z tym zgodzić. Rodzice dzieci, które uczęszczają do szkół w Grodnie i Wołkowysku, są takiego samego zdania» – podkreśliła pani Kryszyń, zaznaczyła również, że do tej pory jedynym przedmiotem wykładanym w języku państwowym w szkołach z polskim językiem nauczania była historia Białorusi.
Zastępczyni naczelnika Departamentu ds. Ogólnej Średniej Edukacji Ministerstwa Edukacji Białorusi argumentowała planowane zmiany potrzebą socjalizacji absolwentów polskich szkół przede wszystkim w społeczeństwie na Białorusi, wychowaniem obywatela Republiki Białorusi.
Podczas obrad mówiono też o problemach spowodowanych naciskiem służb specjalnych na nauczycieli oraz brakiem podręczników dla szkół z polskim językiem wykładowym.
Nauczycielka Hanna Paniszewa wygłosiła referat pt «Pozalekcyjne formy nauczania j.polskiego oraz historii polskiej jako uniwersalna metoda animacji i krzewienia polskości – przykłady z działalności Polskiej Szkoły Społecznej im. I. Domeyki w Brześciu», w którym zaprezentowała najnowsze formy animacji kulturalnej, jak Letnie Szkoły, zuchowe obozy, Konferencje Historyczne i Naukowo-Popularne, Konkursy Recytatorskie, Przeglądy Pieśni, małe formy teatralne, jarmarki transgraniczne, warsztaty plastyczne, gry terenowe, etc., prowadzone od lat na siedzibie AKC MOST. Zwięczeniem takiej działalności w roku szkolnym 2014/15 zostanie wprowadzenie Programu Wychowawczego «Korona Polskiego Wychowania», opracowanego przez Fundację «Szczęśliwe Dzieciństwo» z Lublina. Wdrażanie programu przewiduje aktywizację młodzieży w celu wspólnych działań w dziedzinie animacji kulturalnej na rzecz miescowego środowiska. «Te pozalekcyjne formy nauczania j.polskiego oraz historii polskiej stają się w warunkach prawno-politycznych Białorusi uniwersalną metodą animacji i krzewienia polskości i potrzebują systemowego wsparcia jak ze strony państwa białoruskiego, tak i ze strony państwa polskiego. Jednak planowanie pomocy oraz wsparcia dla oświaty polskiej na Białorusi powinno opierać się na możliwie pełnej i aktualnej wiedzy o rzeczywistości. Zazwyczaj to się zaczyna od badań, ankietowania nauczycieli. Potrzebna jest wiedza o ich poziomie wiedzy, doświadczenia nauczycielskiego, środowisku, ośrodkach, w których pracują, ich prawnym statusie, ich potrzebach materialnych, dydaktycznych oraz w zakresie podwyższenia kwalifikacji zawodowych». Dalej prelegentka przedstawiła propozycje nauczycieli z Brześcia dla uchwały przez Forum:
1. Uwzględnienie nadzwyczajnej sytuacji Polaków na Białorusi i przygotowanie specjalnego programu pomocy dla oświaty i kultury polskiej na Białorusi ze szczególnym uwzględnieniem inicjatyw miejscowych liderów oraz centrów polskiej kultury;
2. Wypracowanie strategii szkolnictwa polskiego na Białorusi z udziałem liderów polskich organizacji oraz najlepszych nauczycieli j. polskiego i kultury polskiej z Białorusi przez stworzenie Rady Nauczycieli z Białorusi przy MEN.
3. Podtrzymanie istniejących i tworzenie nowych punktów polskiej edukacji, wyposażenie ich w środki techniczne, nauczanie na odległości przy pomocy internetu.
4. Wzmocnienie potencjału, resursów oraz zdolności do stabilnego rozwoju wszystkich polskich organizacji na Białorusi prowadzących działalność kulturalno-oświatową.
6. Prośba do Polonii Zachodniej o patronacie nad konkretnymi polskimi placówkami oświatowymi na Białorusi.
Hanna Paniszewa
Powiązane artykuły:
